|
|
||||||||
|
||||||||
| www.ugczyze.pl OFICJALNA STRONA INTERNETOWA | Kontakty | | ||||||||
Rada Gminy
INSTYTUCJE
Atrakcje turystyczne
Sport
Ochotnicza Straż Pożarna
Urząd Gminy
Uchwały Rady Gminy Czyże
DEKLARACJA O WYSOKOŚCI OPŁATY ZA GOSPODAROWANIE ODPADAMI KOMUNALNYMI
|
PARAFIA CZYŻE I JEJ MIESZKAŃCY. Miejscowość Czyże znana była już w XVI w, jako zamieszkała przez bartników, osoczników i Strzelców Puszczy Białowieskiej, sąsiadującej bezpośrednio z Puszczą Białowieską. Mieszkańcy dzisiejszej wsi Czyże spełniali niegdyś szczególną rolę. Była to kategoria ludności służebnej. Bartnicy posiadali w puszczy przywileje tzw. ,,wchodów bartniczych oraz obowiązek dostarczenia na dwór królewski miodu, strzelcy zobowiązani byli do chodzenia na łowy i wyprawy wojenne, osocznicy - do strzeżenia puszcz królewskich i udziału w łowach. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1529 r. Około 1580 r jej grunty zajmowały już 62 włóki. Nazwę wsi wywodzi się jako nazwę rodową, od nazwy osobowej Czyż. Ewolucję nazwy wsi można przedstawić następująco Czyż –Czyżewicze –Czyżewo -Czyże. Cerkiew parafialna w Czyżach pod wyzwaniem Zaśniecia NMP istniała już w XVI w. Jeszcze w XIX w. w cerkiewnym archiwum znajdowały się dokumenty o nadaniach królewskich: Henryka Walezego (1571 r), Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1670 r) J. Sobieskiego (1676 r), Augusta II (1676 r). Kolejna cerkiew wzniesiona została prawdopodobnie XVII w. przetrwała w niezmienionej formie do początku XIX w. Wg zapisków z XVIII w cerkiew była bardzo bogato wyposażona, a na dzwonnicy znajdował się dzwon ,,z napisem bardzo starego pisma”. Oprócz dokumentów związanych z wizytami generalnymi i dekanalnymi z XVII w., znajdowała się tu księga metrykalna z XVII w należąca do najcenniejszych pamiątek historycznych parafii. Na tytułowej stronie księgi metrykalnej można było przeczytać: ,,Naczatok metryki cerkwi Czyżewskoje Preswiatyja Materi otea Antonija Kieranowskogo prezwitera cziżowskogo roku 1675”. Niestety księga ta spłonęła w pożarze cerkwi w 1984 r. Przetrwały jedynie do naszych czasów księgi metrykalne z. I. poł. XIX w. znajdujące się obecnie w Państwowym Archiwum w Bielsku Podlaskim. Budowa nowej lub też przebudowa starej nastąpiła w I. połowie XIX w. Zostało zachowane jednak bardzo cenne wyposażenie cerkwi wraz z zabytkowym ikonostasem (carskie wrota pochodziły prawdopodobnie z pierwszej cerkwi z XVI w.) obrazami świętych oraz część polichromii. Według spisu mieszkańców z 1808 roku w parafii zanotowano 1569 wiernych zamieszkałych w 548 domach w miejscowościach: Czyże, Kuraszewo, Kojły, Osówka, Rakowicze, Podrzeczany, Leniewo, Lady i Łuszcze. Po powrocie grecko - unickiej parafii w Czyżach do Kościoła Prawosławnego (1839r) przebudowano wnętrza cerkwi zgodnie z duchem i tradycją prawosławia. Zmiany wystroju wnętrz dokonywały się opornie, ale już w II połowie XIX wieku wyposażenie i urządzenie cerkwi w Czyżach zaczyna coraz bardziej odpowiadać wymogom prawosławnego nabożeństwa i prawosławnym tradycjom. W czasie kolejnego kapitalnego remontu w 1889 r dobudowano do cerkwi dzwonnicę, która wcześniej była wolnostojąca. Na początku XX w parafia Czyże liczyła już ponad 2,5 tys. wiernych, zamieszkałych we wsiach: Czyże, Kojły, Zbucz, Podrzeczany, Osówki i Rakowicze. Do trzech cerkiewno – parafialnych szkół uczęszczało ponad 120 dzieci i prawie 100 do tzw. narodnogo ucziliszcza. W czasie pierwszej wojny światowej większość miejscowej ludności prawosławnej wyjechało w ramach tzw. bieżeństwa, w głąb Rosji. W odrodzonej niepodległej Polsce prawosławni znaleźli nowe warunki. Powracająca ludność prawosławna, mimo wielkich trudności spowodowanych kilkuletnią nieobecnością na ojcowiźnie i koniecznością odbudowy własnych gospodarstw, czynnie włączyła się w działania na rzecz Cerkwi. W latach 30. XX w. parafię zamieszkiwało ok. 2 tys. mieszkańców wyznania prawosławnego, z czego ponad połowa w samych Czyżach. W okresie drugiej wojny światowej życie religijne parafii zakłócone było terrorem i okropnościami okupacji. Trudne są też dla parafii pierwsze lata po wojenne. W latach 50 część gruntów cerkiewnych przejętych zostały przez skarb państwa. Jednak dzięki wysiłkowi miejscowej ludności w następnych latach odremontowano budynki sakralne i cerkiewno - parafialne, a także wzniesiono drewniany dom dla psalmisty. W nocy z 28 na 29 sierpnia 1984 roku drewniana cerkiew parafialna w Czyżach spłonęła doszczętnie, a wraz z nią bezcenne zabytki: księgi parafialne, polichromie, ikonostas, ikony oraz obrazy świętych z XVII, XVIII, XIX wieku. Przetrwał jedynie kamienny mur wraz z zabytkową bramą. Parafianie porządkując pogorzelisko natrafili na stopiony kawałek dzwonu, pod którym znaleziono dwie nadpalone ewangelie z 1862 r. W 1985 roku rozpoczęto budowę nowej, tym razem murowanej cerkwi, którą wyświęcono 27 sierpnia 1993 r. J. Jakimiuk i S. Jakimiuk |
|||||||
|
|
||||||||
|
© Copyright by Urząd Gminy Czyże |
||||||||
